Bycie członkiem zarządu w spółce wiąże się z szeregiem obowiązków, których niedopełnienie może wiązać się z koniecznością poniesienia surowych konsekwencji prawnych. Choć obowiązków jest wiele, w dzisiejszym wpisie skupimy się jedynie na kwestii odpowiedzialności zarządu za długi spółki. Jest to bardzo ważny aspekt bycia członkiem zarządu, ponieważ w razie bezskutecznej egzekucji wobec spółki to zarząd odpowiada całym swoim majątkiem za jej zobowiązania wobec wierzycieli i zaległości podatkowe. Co więcej, za niezgłoszenie wniosku o upadłość może  mu grozić nawet do roku pozbawienia wolności. Jakie obowiązki spoczywają na zarządzie spółki oraz jak uniknąć ewentualnej odpowiedzialności? O tym poniżej.

Zarząd — jaką pełni funkcję w spółce z o.o.?

Organ ten powoływany jest na podstawie uchwały wspólników. Musi on składać się przynajmniej z jednego członka zarządu, czyli prezesa zarządu. Kodeks spółek handlowych wskazuje dwie podstawowe role zarządu:

  • prowadzenie spraw spółki,
  • reprezentację spółki na zewnątrz. 

Bezskuteczna egzekucja — kiedy?

Jeżeli egzekucja z majątku skutki okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają za długi spółki całym swoim majątkiem. Tylko jak stwierdzić, że egzekucja jest bezskuteczna?

Przykładowymi dowodami bezskuteczności egzekucji mogą być w szczególności:

  • postanowienie o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości z tego powodu, że majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów,
  • postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego z tego powodu, że majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania,
  • stwierdzenie, że egzekucja na podstawie kodeksu postępowania cywilnego lub ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, wszczęta przeciwko spółce co do całego jej majątku na wniosek osoby dochodzącej roszczenia od członków zarządu lub na wniosek innego podmiotu, nie dała rezultatu,
  • postanowienie komornika o umorzeniu postępowania,
  • sprawozdanie finansowe spółki, wskazujące na to, że majątek spółki nie wystarcza na pokrycie wierzytelności przysługującej osobie dochodzącej roszczenia od członków zarządu,
  • wykaz majątku spółki obejmujący składniki, z których mogłaby być przeprowadzona egzekucja, wraz z ich wyceną, z której będzie wynikało, że należność wierzyciela nie znajdzie w drodze egzekucji pełnego zaspokojenia,
  • odpis pełny z rejestru przedsiębiorców KRS wskazujący, że spółka utraciła byt prawny i nie funkcjonuje w obrocie,
  • a także wszelkie inne dowody wskazujące, że w danej sytuacji nie jest realne uzyskanie zaspokojenia przez wierzyciela z pozostałego jeszcze majątku spółki.

Wskazane powyżej sytuacje są jedynie przykładowymi, które mogą świadczyć o tym, że egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna. 

Długi spółki a zwolnienie członków zarządu spod odpowiedzialności w sp. z o.o.

Pozwany członek zarządu może się uwolnić od osobistej odpowiedzialności (całym swoim majątkiem) za niezaspokojone zobowiązania spółki, gdy wykaże, że:

  • we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu o zatwierdzenia układu,
  • niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez winy członka zarządu – konieczne jest wówczas wykazanie, że nie można mu przypisać braku należytej staranności przy uwzględnieniu jego kwalifikacji zawodowych. Aby lepiej zobrazować tę kwestię, posłużę się przykładem. Członek zarządu będący z wykształcenia inżynierem i dyrektorem ds. produkcji nie musi wiedzieć o grożących przesłankach niewypłacalności. Trudno natomiast byłoby w ten sposób wytłumaczyć nienależyte zachowanie prezesa zarządu spółki, który z racji swej funkcji ma obowiązek pieczy nad całością jej spraw,
  • pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Należy podkreślić, że ciężar dowodu wskazanych wyżej okoliczności spoczywa na pozwanym.

Bycie członkiem zarządu to, to nie tylko wynikające z tej pozycji przywileje. To także szereg obowiązków, których, w związku z zajmowanym stanowiskiem należy dopełniać niemal każdego dnia.