Porady
5 stycznia 2023 r.
Jak odzyskać środki zabrane przez komornika?
Egzekucje komornicze potrafią ciągnąć się bardzo długo, a organy egzekucyjne nie są nieomylne. Powody, dla których dłużnik może żądać środków zabranych przez komornika, są co najmniej dwa. Pierwszy z nich to ten, kiedy prowadzona egzekucja komornicza od początku jest bezpodstawna i wówczas należy obalić tytuł egzekucyjny, na podstawie którego jest ona prowadzona. Drugi to ten, kiedy komornik sądowy popełni błąd polegający np. na zabraniu dłużnikowi więcej pieniędzy, niż powinien. Jak w takich sytuacjach odzyskać środki zabrane przez komornika? Wyjaśniam w dzisiejszym wpisie.
Zadłużenie komornicze – co wpływa na jego wysokość?
Co dla niektórych może być zaskakujące, kwota zadłużenia składa się nie tylko z faktycznego długu, ale także z szeregu innych kosztów, które dłużnik jest zobowiązany uiścić. Oprócz należności głównej mamy więc różnego rodzaju koszty poboczne, które niekiedy mogą być nawet wyższe niż samo zadłużenie.
Na kwotę zadłużenia składają się:
- Należność główna;
- Odsetki od należności głównej;
- Koszty procesu (w tym koszty zastępstwa procesowego, jeśli w sprawie uczestniczył fachowy pełnomocnik);
- Koszty prowadzenia egzekucji (np. koszty korespondencji itp.);
- Opłata egzekucyjna (wynagrodzenie komornika);
- Koszty klauzuli wykonalności;
- Koszty zastępstwa w egzekucji (jeśli stronę reprezentuje w egzekucji fachowy pełnomocnik).
Co należy podkreślić – o kosztach postępowania egzekucyjnego komornik sądowy informuje dłużnika w drodze postanowienia. Jeżeli dłużnik nie zgadza się z wysokością należnej komornikowi kwoty, wówczas przysługuje mu złożenie skargi na czynności komornika.
Czego nie może zająć komornik?
Choć komornik ma spore uprawnienia względem zajęcia majątku dłużnika, a także wiele narzędzi, które mu to umożliwiają, posiada on także sporo obostrzeń. Oznacza to, że istnieją pewne ograniczenia zarówno co do otrzymywanych przez dłużnika pieniędzy jak i jego rzeczy, których komornik nie ma prawa zająć w trakcie trwania postępowania egzekucyjnego. Należą do nich, np.:
- Część wynagrodzenia;
- Różnego rodzaju świadczenia socjalne, np.: 500+, Dobry Start, świadczenia rodzinne czy świadczenia alimentacyjne;
- Rzeczy, które uznaje się za niezbędne do życia (np.: codzienne ubrania, żywność oraz opał);
- Przedmioty służące do nauki;
- Rzeczy nienależące do osoby zadłużonej.
Zdarzają się jednak sytuacje, w których komornik pomimo świadomości wspomnianych ograniczeń, zajmie więcej niż powinien. Jak odzyskać niesłusznie zabrane rzeczy czy pieniądze? Nierzadko sytuacja taka wymaga bezpośredniego działania dłużnika, tj. złożenia przez niego stosownego wniosku, np. o zwrot pieniędzy.
Wadliwy tytuł egzekucyjny – jak odzyskać środki zabrane przez komornika?
Oprócz wspomnianych powyżej błędów zdarzają się sytuacje, w których tytuł egzekucyjnych, na podstawie którego prowadzone jest postępowanie egzekucyjne, okazuje się wadliwy. Niekiedy dłużnicy zostają zaskoczeni wszczętym wobec nich postępowaniem egzekucyjnym. Wówczas po dogłębnej analizie zgromadzonych w sprawie akt, czyli dokumentów mogą dojść do wniosku, że istnieją podstawy do uchylenia sądowego tytułu wykonawczego, na którego podstawie toczy się egzekucja komornicza. Jak w takiej sytuacji odzyskać środki zabrane przez komornika?
W zależności od sytuacji, istnieją trzy instytucje, które mogą doprowadzić do obalenia wydanego tytułu wykonawczego. Pierwszą z nich jest zażalenie, drugą wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia środka zaskarżenia, a trzecią skarga o wznowienie postępowania.
Jednak przed podjęciem decyzji, którą z dostępnych możliwości wybrać, należy koniecznie bardzo dokładnie przeanalizować akta sprawy, czyli wykonać ich fotokopię w sądzie. W tym celu warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który nie tylko zrobić rozeznanie w naszej sytuacji prawnej, ale także doradzi kolejne kroki, które pozwolą odzyskać zabrane przez komornika środki.
Obalenie tytułu wykonawczego – dostępne możliwości
Na postanowienie sądu, co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie. Należy jednak pamiętać o terminie, który przysługuje na jego wniesienie. Termin ten biegnie od dnia doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Jednak takie zażalenie sprawdzi się jedynie w sytuacji, kiedy naruszone zostały przepisy regulujące nadanie samej klauzuli. Należy podkreślić, że w zażaleniu nie można kwestionować istnienia i zasadności samego roszczenia.
Kolejną możliwością na obalenie wydanego tytułu wykonawczego jest złożenie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia środka zaskarżenia. Można to zrobić w sytuacji gdy, np. zaszły jakieś nieprawidłowości związane z doręczeniem dłużnikowi korespondencji sądowej.
Kolejną opcją do obalenia tytułu wykonawczego jest skarga o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem – środek ten zmierza do obalenia orzeczenia w zakresie istoty sprawy, a jego skuteczne wniesienie powoduje ponowne rozpoznanie sprawy, na zasadzie przeprowadzenia postępowania przed Sądem I instancji.
W niektórych sytuacjach możliwe jest także wniesienie powództwa opozycyjnego. Jest to możliwe wtedy, gdy z wydaniem klauzuli wykonalności wiążą się naprawdę poważne uchybienia.
Należy jednak pamiętać, że samo uchylenie klauzuli wykonalności nie wystarczy. Po jej skutecznym uchyleniu i umorzeniu niezasadnie prowadzonej egzekucji należy wezwać byłego wierzyciela do zwrotu kwot wyegzekwowanych na podstawie tytułu wykonawczego, który utracił moc w całości.