Restrukturyzacja sądowa to jedna z metod ratowania przedsiębiorstw, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej. Jest to proces skomplikowany i wymagający, jednak w przypadku skutecznej restrukturyzacji może okazać się ratunkiem dla firmy i jej pracowników. W tym artykule omówimy w skrócie, co musisz wiedzieć o restrukturyzacji sądowej.

Restrukturyzacja sądowa – z jakich przepisów należy korzystać?

Dla osób prowadzących firmę lub mających możliwość przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego z innych powodów istotne jest zapoznanie się z ustawą „Prawo restrukturyzacyjne”. W tym akcie prawodawca określił rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych oraz ich konsekwencje dla majątku dłużnika. Bez szczegółowej znajomości przepisów tej ustawy niemożliwe jest przeprowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego oraz wybór odpowiedniego rodzaju restrukturyzacji w danym przypadku. W tym artykule skupimy się na trzech najważniejszych zagadnieniach związanych z Prawem restrukturyzacyjnym: zdolności restrukturyzacyjnej, rodzajach postępowań restrukturyzacyjnych oraz konsekwencjach ich zainicjowania.

Kto może skorzystać z restrukturyzacji sądowej?

Z restrukturyzacji sądowej mogą skorzystać podmioty, które posiadają tzw. zdolność restrukturyzacyjną. To, kto ją posiada, określa art. 4 Ustawy – prawo restrukturyzacyjne. Zgodnie z nim, przepisy te odnoszą się do:

  • Przedsiębiorców zgodnie z definicją z Kodeksu cywilnego;
  • Spółek z ograniczoną odpowiedzialnością;
  • Prostych spółek akcyjnych i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej;
  • Wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem oraz wspólników spółki partnerskiej.


Ustawa określa również wyjątki, do których nie stosuje się procedur restrukturyzacyjnych, takie jak:

  • Skarb Państwa,
  • Jednostki samorządu terytorialnego,
  • Bank Gospodarstwa Krajowego,
  • Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,
  • Zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji,
  • Firmy inwestycyjne.


Należy podkreślić, że lista ta ma charakter zamknięty, a wymienione powyżej podmioty są pozbawione zdolności restrukturyzacyjnej, co oznacza, że wnioski o otwarcie postępowania lub zatwierdzenie układu w postępowaniu układowym wobec nich powinny być odrzucane przez sąd jako niedopuszczalne z mocy prawa.

Jak przebiega proces restrukturyzacji sądowej?

Proces restrukturyzacji sądowej składa się z kilku etapów, które obejmują:

  • Złożenie wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego przez przedsiębiorstwo;
  • Przygotowanie i złożenie planu restrukturyzacyjnego przez przedsiębiorstwo;
  • Ocena planu restrukturyzacyjnego przez sędziego i wierzycieli;
  • Zatwierdzenie planu restrukturyzacyjnego przez sąd;
  • Realizacja planu restrukturyzacyjnego przez przedsiębiorstwo.

Więcej o restrukturyzacji sądowej pisaliśmy TUTAJ.

Rodzaje i cel postępowania restrukturyzacyjnego

Ustawa – Prawo restrukturyzacyjne wyszczególnia aż cztery rodzaje postępowań, z których mogą skorzystać podmioty posiadające zdolność restrukturyzacyjną. Należą do nich:

  • Postępowanie o zatwierdzenie układu;
  • Przyspieszone postępowanie układowe;
  • Postępowanie układowe;
  • Postępowanie sanacyjne.

Celem każdej z procedur restrukturyzacyjnych jest zawarcie przez dłużnika z wierzycielami układu, który pozwoli na restrukturyzację jego zobowiązań. Zazwyczaj to dłużnik składa propozycje układowe, w których przedstawia sposoby przeprowadzenia restrukturyzacji. Propozycje te mogą obejmować różne rozwiązania, takie jak odroczenie płatności, rozłożenie na raty lub umorzenie zobowiązań. Jednakże dłużnik ma szeroki zakres propozycji, które może złożyć, w tym dokapitalizowanie przedsiębiorstwa lub konwersję wierzytelności na udziały.

Krótka charakterystyka postępowań, czyli które wybrać?

Wybór rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego zależy przede wszystkim od indywidualnej sytuacji finansowej danego podmiotu. Należy podkreślić, że wymienione wyżej postępowania dosyć mocno się od siebie różnią, a każde z nich będzie odpowiednie dla kogoś innego. Dlatego przed wyborem warto skonsultować się z doradcą restrukturyzacyjnym lub prawnikiem, którzy pomogą określić najbardziej odpowiednią formę postępowania.

W postępowaniu o zatwierdzenie układu dłużnik może samodzielnie zbierać głosy, a sąd odgrywa rolę dopiero przy zatwierdzaniu układu. Procedura ta nazywana jest uproszczoną restrukturyzacją i może być stosowana, gdy wierzytelności sporne nie przekraczają 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania.

W przyspieszonym postępowaniu układowym zawarcie układu jest możliwe po zatwierdzeniu spisu wierzytelności i może być stosowane, gdy wierzytelności sporne nie przekraczają 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania.

Postępowanie układowe umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie, a może być stosowane, gdy wierzytelności sporne przekraczają 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania.

Postępowanie sanacyjne umożliwia dłużnikowi przeprowadzenie działań sanacyjnych i zawarcie układu po zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Procedura ta może być stosowana bez względu na stosunek między wierzytelnościami spornymi a bezspornymi.

Jakie korzyści niesie ze sobą restrukturyzacja sądowa?

Restrukturyzacja sądowa może przynieść wiele korzyści dla przedsiębiorstwa, w tym:

  • Umożliwienie kontynuowania działalności firmy;
  • Uregulowanie zobowiązań i zmniejszenie kosztów związanych z obsługą długu;
  • Zwiększenie efektywności firmy i poprawa jej pozycji rynkowej;
  • Ochrona przedsiębiorstwa przed wierzycielami i zapobieganie postępowaniu upadłościowemu.

Podjęcie decyzji o rozpoczęciu postępowania restrukturyzacyjnego wiąże się z różnymi skutkami, w zależności od wybranego rodzaju procedury. Dla dłużnika korzystnym skutkiem jest np. zawieszenie egzekucji komorniczej wobec niego, co umożliwia skupienie się na restrukturyzacji i zabezpieczenie majątku. Dotyczy to postępowań egzekucyjnych dotyczących wierzytelności objętych z mocy prawa układem, wszczętych przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego. Dlatego tak ważny dla dłużników przy wyborze rodzaju restrukturyzacji jest jego wpływ na prowadzone postępowania egzekucyjne. Jednak trzeba pamiętać, że dłużnik może napotkać na ograniczenia w swoim prawie do zarządzania majątkiem. Przykładem takiej procedury, gdzie dłużnik traci to prawo na rzecz zarządcy lub nadzorcy sądowego jest postępowanie sanacyjne.