Upadłość a długi — czy po ogłoszeniu upadłości trzeba je spłacać?

Jeśli planujesz ogłoszenie upadłości, z pewnością zastanawiasz się, co się stanie z Twoimi długami. Czy ogłoszenie upadłości oznacza, że nie trzeba ich spłacać? Proces upadłościowy wprowadza wiele zmian w sposobie zarządzania finansami i majątkiem dłużnika. W tym artykule przyjrzymy się bliżej, jak upadłość wpływa na długi.

W wyniku wniesienia do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości, zobowiązania dłużnika podlegają procedurze upadłościowej, której głównym celem jest zadowolenie roszczeń wierzycieli przez zbycie aktywów upadłego i rozdysponowanie wypracowanych środków finansowych. Po rozpoczęciu postępowania upadłościowego sąd deleguje syndyka do zarządzania masą upadłościową, a także sporządzenia listy wierzycieli oraz planu spłaty. W trakcie postępowania wierzyciele mają prawo do składania wniosków o zaspokojenie swoich roszczeń. Z kolei zadaniem dłużnika jest dostarczenie sądowi kompleksowej dokumentacji finansowej, w tym szczegółowej ewidencji zobowiązań i posiadanych aktywów.

Gdy ktoś ogłasza upadłość, tworzy się specjalny zbiór, który nazywamy masą upadłości. Zawiera ona wszystko, co można sprzedać, żeby spłacić długi. Mówiąc o tym, co ta masa zawiera, możemy spojrzeć na to na dwa sposoby: węższy i szerszy.

W węższym sensie mówimy tylko o rzeczach i prawach, które ktoś posiada — czyli o tym, co można sprzedać lub co daje jakieś korzyści. W szerszym sensie mówimy nie tylko o rzeczach i prawach, ale też o długach i zobowiązaniach — czyli o wszystkim, co ktoś ma, ale także o tym, co musi oddać innym.

Dla celów upadłości jednak patrzymy na majątek w tym węższym sensie. Oznacza to, że do masy upadłości wchodzi wszystko, co można zamienić na pieniądze, żeby zaspokoić wierzycieli. Nie liczą się tu rzeczy, które prawnie nie mogą być sprzedane. Więc kiedy mówimy o majątku w kontekście upadłości, myślimy o wszystkim, co upadły ma i co może być sprzedane, niezależnie od tego, czy jest to coś materialnego, jak dom czy samochód, czy też jakieś prawa, czy roszczenia, które mogą mieć wartość pieniężną.

To, co na pewno do masy upadłości nie wchodzi, zostało określone w art.  63 ustawy — Prawo upadłościowe i jest to:

Deklaracja upadłości wprowadza znaczące zmiany w sytuacji dłużnika, przede wszystkim ograniczając jego autonomię w zarządzaniu przedsiębiorstwem. W konsekwencji dłużnik traci zdolność do samodzielnego regulowania zobowiązań, które podlegają teraz procedurze upadłościowej. Ich uregulowanie możliwe jest wyłącznie w ramach tej procedury, dzięki dystrybucji środków finansowych, które syndyk może pozyskać z likwidacji majątku dłużnika. W tej sytuacji kluczową rolę odgrywa ustalona prawem kolejność zaspokajania roszczeń wierzycieli. 

Kategorie wierzytelności, które podlegają zaspokojeniu z funduszów masy upadłości, prezentują się następująco:

Każda z tych kategorii ma priorytet zaspokojenia zgodnie z kolejnością, od pierwszej do czwartej. Oznacza, to, że wierzytelności z pierwszej kategorii należy zaspokoić jako pierwsze, a pozostałe kategorie kolejno, w miarę dostępności środków w masie upadłości.

Po ogłoszeniu upadłości, większość majątku osoby, która potocznie mówiąc — zbankrutowała, zostaje (o czym już wspomniałem powyżej) przekazana pod kontrolę syndyka. Osoba ta może wykonywać tylko podstawowe działania związane z zarządzaniem, ale nie obejmują one spłacania długów poza procesem bankructwa. Innymi słowy, dłużnik nie ma możliwości bezpośredniego uregulowania zobowiązań wobec wierzycieli. Wszelkie spłaty muszą odbywać się zgodnie z planem podziału środków zgromadzonych w ramach masy upadłości.

Syndyk ma obowiązek samodzielnie określić, kto jest wierzycielem, korzystając z dokumentacji księgowej przedsiębiorstwa ogłaszającego upadłość. Mając dostęp do korespondencji i dokumentacji finansowej, powinien bez trudu ustalić listę wierzycieli i wysokość należności, jakie im przysługują.

Mimo to każdy wierzyciel ma prawo do zgłoszenia swojej wierzytelności, ale musi to uczynić w terminie wyznaczonym przez orzeczenie o upadłości. Po przekroczeniu tego terminu, zgłoszenie długu może nie być już możliwe.

Ogłoszenie upadłości nie jest końcem procesu spłacania długów, lecz początkiem nowego etapu, w którym sposób ich regulacji ściśle określa prawo. Jak wynika z powyższych informacji, syndyk to osoba, która odgrywa naprawdę kluczową rolę w zarządzaniu majątkiem upadłego oraz w ustalaniu i zaspokajaniu roszczeń wierzycieli zgodnie z ustaloną kolejnością. Wszystkie działania muszą odbywać się w ramach postępowania upadłościowego, co oznacza, że dłużnicy nie mogą samodzielnie dokonywać spłat poza tym procesem. Proces ten ma na celu sprawiedliwe rozdzielenie dostępnych środków między wierzycieli, przy jednoczesnym zapewnieniu, że dłużnik postępuje zgodnie z obowiązującymi regulacjami. Zrozumienie zasad upadłości i współpraca z syndykiem są bardzo ważne dla efektywnego przejścia przez całe postępowanie upadłościowe.

Masz pytania dotyczące ogłoszenia upadłości? Zapraszam do kontaktu!