Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, to stosunkowo świeża instytucja. Do polskiego porządku prawnego wprowadzona została w tarczy 4.0, czyli ustawie z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19. Choć w porządku prawnym uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne zagościło całkiem niedawno, i cieszyło się bardzo dużym zainteresowaniem wśród niewypłacalnych przedsiębiorców, to ustawodawca postanowił zastąpić je postępowaniem o zatwierdzenie układu. Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne obowiązuje od od 1 grudnia 2021 r.

Czym jest uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne i jaki jest jego cel?

Koncepcja samego postępowania restrukturyzacyjnego nie jest niczym nowym. Ma ono sprowadzać się do próby zawarcia pomiędzy stronami procesu, układu z wierzycielami. Może także dojść do przeprowadzenia w tym zakresie działań sanacyjnych, których celem jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika. Zaś uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, to szczególna postać postępowania o zatwierdzenie układu uregulowanego w art. 210 i n. ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne. Co istotne chyba przede wszystkim z punktu widzenia dłużnika, postępowanie to jest mocno odformalizowane. Brak formalizmu przejawia się przede wszystkim w nieznacznym zaangażowaniu sądu w cały proceder.

Celem uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego jest przede wszystkim natychmiastowe zapewnienie niewypłacalnemu przedsiębiorcy ochrony przed wszczęciem egzekucji.

Wprowadzając przepisy o UPR, ustawodawca miał na względzie przede wszystkim przedsiębiorców, dla których skutki pandemii koronawirusa najmocniej dały się we znaki.

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne – kto może z niego skorzystać?

uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, skorzystać mogą wszystkie podmioty posiadające zdolność restrukturyzacyjną, czyli:

  1. przedsiębiorcy w rozumieniu Kodeksu cywilnego,
  2. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej nieprowadzącej działalności gospodarczej,
  3. wspólnicy osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki, bez ograniczenia, całym swoim majątkiem,
  4. wspólnicy spółki partnerskiej.

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne – otwarcie

Aby uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne zostało otwarte, dłużnik nie potrzebuje do tego zgody sądu. Do jego otwarcia konieczne są:

  1. podpisanie umowy o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania z osobą, która pełni funkcję nadzorcy układu,
  2. obwieszczenie w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym” o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu.

Należy pamiętać, że obwieszczenie w Monitorze musi zawierać pewne elementy obligatoryjne, a są nimi:

  1. oświadczenie dłużnika o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu,
  2. wskazanie dnia układowego,
  3. zawarcie danych identyfikujących dłużnika oraz nadzorcę układu.

W zakresie punktu 2, ustawa wprowadziła jednak pewne ograniczenia. Dłużnik może dokonać obwieszczenia tylko raz. Dłużnik może oczywiście przeprowadzić kolejne postępowanie o zatwierdzenie układu, jednak już bez skutków, które wynikają z obwieszczenia.

Nadto, warto pamiętać, że złożenie wniosku o obwieszczenie w Monitorze o skutkach otwarcia musi być poprzedzone zawarciem umowy pomiędzy dłużnikiem a doradcą restrukturyzacyjnym. Będzie on wykonywał funkcję nadzorcy układu.

Rola doradcy restrukturyzacyjnego (nadzorcy układu)

Na samym początku warto zaznaczyć kto może zostać nadzorcą układu. Może nim być:

  1. osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i licencję doradcy restrukturyzacyjnego wydawaną na zasadach i w trybie określonych w ustawie z 15.06.2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego,
  2. spółka handlowa, której wspólnicy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem oraz członkowie zarządu reprezentujący spółkę, którzy posiadają taką licencję.

Wobec tego, nadzorcą układu może być również adwokat, radca prawy czy też osoba, która ukończyła studia prawnicze, o ile posiada licencję doradcy restrukturyzacyjnego.

Do głównych zadań nadzorcy układy w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym należą:

  • sporządzenie spisu wierzytelności,
  • przygotowanie planu restrukturyzacyjnego,
  • udzielanie informacji wierzycielom niezbędnych do podjęcia decyzji w przedmiocie głosowania,
  • przyjmowanie pisemnych zastrzeżeń od wierzycieli co do przebiegu zbierania głosów na piśmie,
  • stwierdzanie przyjęcia układu,
  • sporządzenie sprawozdania, które jest załącznikiem do wniosku o zatwierdzenie układu,
  • wyrażanie dłużnikowi zgody na podejmowanie czynności zwykłego zarządu,
  • przewodniczenie zgromadzeniu wierzycieli,
  • informowanie dłużnika o dostępnych dla dłużnika źródłach finansowania, w tym pomocy publicznej,
  • współpraca z dłużnikiem w celu uzyskania tego finansowania.

Układ i Nowy Krajowy Rejestr Zadłużonych

Wraz z zastąpieniem uproszczonej restrukturyzacji, tzw. „covidówki” postępowaniem w sprawie zawarcia układ, ruszył również Krajowy Rejestr Zadłużonych (dalej również jako KRZ). Umieszczane są w nim wszelkie informacje dotyczące dłużników. Nowy System powstał na kształt znanego od lat Krajowego Rejestru Sądowego. W KRZ znaleźć możemy informacje m.in. o prowadzeniu wobec przedsiębiorcy postępowania restrukturyzacyjnego, np. przyspieszonego postępowania układowego, czy o ogłoszeniu upadłości (w tym upadłości konsumenckiej). Znajdziemy tam również syganturę sprawy, osobę sędziego-komisarza, a nawet informację o samym złożeniu wniosku restrukturyzacyjnego, o ogłoszenie upadłości, albo wszczęciu postępowania o zatwierdzenie układu.

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne a postępowanie o zatwierdzenie układu – najważniejsze zmiany

Wprowadzone już na stałe postępowanie o zatwierdzenie układu w miejsce starej „covidówki” nie jest kwestią tylko zmiany nazwy, ale oczywiście skutkowało również zmianami w przepisach.

Pierwszą ze zmian jest brak jednego, istotnego rozwiązania, a mianowicie regulacji wyłączającej odpowiedzialność członków zarządu za niezgłoszenie wniosku o upadłość. Warunkiem jest jednak, że w terminie przewidzianym do złożenia takiego wniosku obwieszczone zostanie otwarcie postępowania uproszczonego.

Kolejna zmiana dotyczy częstotliwości prowadzenia postępowania o zatwierdzenie układu. Nowe przepisy zezwalają na przeprowadzenie go raz na 10 lat.

Oprócz wskazanych wyżej zmian, które może nie są zbyt korzystne, nowelizacja przewidziała również rozwiązania korzystne dla dłużników. I tak bez zmian pozostała na przykład ochrona dłużnika. Polega ona na zakazie prowadzenia wobec niego po wszczęciu postępowania o zatwierdzenie układu egzekucji, jak również zakaz wypowiadania umów najmu i dzierżawy.

Jak więc można zauważyć, zarówno wcześniejsze uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, jak i powstałe w jego miejsce postępowanie o zatwierdzenie układu poprzez swoją mniej sformalizowaną formę stanowią niewątpliwy ukłon ustawodawcy w stronę przedsiębiorców. Ustawodawca umożliwił w ten sposób dłużnikom kontynuowanie prowadzenia działalności gospodarczej. Zasadniczym jednak elementem całego postępowania będzie współpraca dłużnika z wierzycielem i ustalenie dogodnego dla obu stron uregulowania zobowiązań. Natomiast w kontekście nowo powstałego KRZ kluczowe jest to, aby system działał przede wszystkim POPRAWNIE, ponieważ może on stanowić ogromny przełom w prowadzeniu postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych.