Stojąc w obliczu trudnej sytuacji finansowej, jednym z rozwiązań może być ogłoszenie upadłości. Choć może się to wydawać skomplikowanym procesem, odpowiednie zrozumienie i przygotowanie mogą znacznie ułatwić przejście przez tę procedurę. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się, jak krok po kroku złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. Dowiesz się, jakie dokumenty są niezbędne, gdzie należy je złożyć, a także jakie mogą być konsekwencje tej decyzji.

Kto może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa upadłościowego, ogłoszenie upadłości z inicjatywy sądu jest niedopuszczalne. Nawet w przypadku, gdy dłużnik, działając na rynku gospodarczym, jest niewypłacalny.

Proces ogłaszania upadłości może zostać zainicjowany wyłącznie poprzez wniosek złożony przez upoważnioną do tego stronę. Do grupy osób uprawnionych do złożenia takiego wniosku należą oprócz samego dłużnika wszyscy osobiści wierzyciele dłużnika. Czyli ci, których roszczenia pokrywane są z całego majątku dłużnika.

A kto może złożyć wniosek, gdy dłużnikiem nie jest osoba fizyczna?

Istnieje określony krąg osób, które mają uprawnienia do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dla dłużnika, który nie jest osobą fizyczną. W przypadku spółek osobowych (spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa oraz spółka komandytowo-akcyjna), prawo do złożenia wniosku o upadłość mają wspólnicy, którzy nieograniczenie odpowiadają za zobowiązania spółki. Dotyczy to wspólników spółki jawnej, komplementariuszy spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej oraz partnerów spółki partnerskiej. Dzieje się tak z powodu ich subsydiarnej, lecz nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki, wynikającej z przepisów Kodeksu spółek handlowych.

Jeśli chodzi o osoby prawne oraz jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, lecz z przyznaną zdolnością prawną przez odrębną ustawę, wniosek o upadłość może złożyć każda osoba upoważniona do prowadzenia spraw dłużnika i jego reprezentowania, na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu, samodzielnie lub wspólnie z innymi.

W przypadku przedsiębiorstw państwowych wniosek o upadłość może złożyć także organ założycielski, na przykład wojewoda lub odpowiedni minister. Dla jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, uprawniony jest również pełnomocnik rządu, państwowa osoba prawna, organ lub inna jednostka uprawniona do wykonywania praw z akcji lub udziałów należących do Skarbu Państwa.

Dodatkowo likwidator ma prawo złożyć wniosek o upadłość w odniesieniu do osoby prawnej, spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej, które znajdują się w stanie likwidacji. W przypadku osób prawnych zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Sądowym uprawniony jest kurator ustanowiony na podstawie odpowiednich przepisów kodeksu cywilnego.

Organ udzielający pomocy publicznej ma również prawo złożyć wniosek o upadłość dłużnika, któremu udzielono pomocy publicznej przekraczającej 100 000 euro. Szczególnie gdy dłużnik jest niewypłacalny, a nie minął termin rozliczenia przyznanych środków.

W sytuacji, gdy w stosunku do dłużnika prowadzona jest egzekucja poprzez zarząd przymusowy lub sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego, prawo do złożenia wniosku posiada zarządca ustanowiony w takim postępowaniu.

Wniosek o ogłoszenie upadłości — termin ma znaczenie

Jeśli dłużnik lub osoby, które mają prawo zarządzać sprawami dłużnika i go reprezentować (np. na podstawie ustawy, umowy spółki, statutu), nie złożą wniosku o ogłoszenie upadłości w ciągu 30 dni od momentu, gdy pojawią się ku temu podstawy (czyli od momentu, gdy firma staje się niewypłacalna), mogą ponieść konsekwencje prawne. Chodzi tu o odpowiedzialność za szkody, które powstały przez to, że wniosek nie został złożony na czas. Odpowiedzialność ta ma charakter deliktowy.

W praktyce, jeśli w wyniku niezłożenia wniosku o upadłość w odpowiednim terminie powstają jakieś straty, osoby odpowiedzialne za złożenie wniosku mogą być zobowiązane do zapłaty odszkodowania. Prawo zakłada, że jeżeli wniosek nie został złożony na czas, to osoba, która miała to zrobić, jest winna powstałej szkody. Co więcej, prawo upadłościowe domniemywa, że jest ona winna, chyba że udowodni inaczej. Oznacza to, że ciężar udowodnienia, iż nie ponosi winy za spóźnione złożenie wniosku, spoczywa na tej osobie.

Kiedy można mówić o niewypłacalności dłużnika?

Niewypłacalność to sytuacja, w której dłużnik nie jest w stanie spłacić swoich długów. Jest to stan, w którym dłużnik nie ma pieniędzy, aby zapłacić swoim wierzycielom. Niewypłacalność może dotyczyć zarówno osób fizycznych, jak i firm.

W przypadku osób fizycznych niewypłacalność może być spowodowana różnymi czynnikami, takimi jak utrata pracy, choroba, czy też nieprzemyślane wydatki. W przypadku firm niewypłacalność może być spowodowana m.in. niekorzystnymi warunkami gospodarczymi, złymi decyzjami zarządu, czy też niewypłacalnością klientów.

Niewypłacalność może mieć poważne konsekwencje dla dłużnika. Może prowadzić do utraty majątku, a nawet upadłości. W przypadku osób fizycznych niewypłacalność może prowadzić do egzekucji komorniczej, a nawet pozbawienia wolności.

Ogłoszenie upadłości jest sposobem na ochronę interesów wierzycieli w sytuacji, gdy dłużnik jest niewypłacalny. W postępowaniu upadłościowym cały majątek dłużnika jest zbywany, a uzyskane środki są przeznaczone na zaspokojenie wierzycieli.

W prosty sposób można powiedzieć, że niewypłacalność to sytuacja, w której dłużnik nie ma pieniędzy, aby zapłacić swoim wierzycielom. Jest to stan, który może mieć poważne konsekwencje dla dłużnika i jego wierzycieli.

Obowiązkowe elementy wniosku o ogłoszenie upadłości

Aby złożyć skuteczny wniosek o ogłoszenie upadłości, powinien on zawierać pewne elementy, które przez ustawodawcę zostały nazwane “koniecznymi”. Należą do nich:

Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać:

  • Imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym;
  • NIP, jeżeli dłużnik ma taki numer;
  • Wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika;
  • Wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
  • Informację, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (Dz. U. z 2019 r. poz. 212 oraz z 2021 r. poz. 1598) lub niebędącym uczestnikiem podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej ustawy;
  • Informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1983 i 2140 oraz z 2022 r. poz. 872).

Podsumowanie

Ogłoszenie upadłości jest procesem, który może zapewnić zarówno dłużnikom, jak i wierzycielom pewne rozwiązanie w przypadku poważnych problemów finansowych. Kluczowe jest, aby zrozumieć, kto ma prawo złożyć wniosek o upadłość i jakie są do tego wymagane procedury oraz terminy.