Wycena wierzytelności jest kluczowym elementem zarządzania finansowego przedsiębiorstw czy instytucji finansowych. Odgrywa także duże znaczenie w kontekście postępowania sądowego. Istnieją różne metody i techniki, które są stosowane do oszacowania wartości wierzytelności, w zależności od specyfiki danego przypadku. W tym artykule omówimy główne podejścia do wyceny wierzytelności, a także czynniki ryzyka, które są brane pod uwagę podczas tego procesu.

Wycena wierzytelności – metody

Przedsiębiorstwa mają możliwość sprzedaży swoich wierzytelności, tak samo jak innych aktywów, jednak aby to zrobić, konieczne jest odpowiednie ich wycenienie. W celu ustalenia wartości rynkowej wierzytelności istnieje potrzeba wyboru odpowiedniego podejścia i metody wyceny, uwzględniających cel i zakres wyceny, a także charakter danej wierzytelności.

Istnieją trzy główne podejścia do wyceny wierzytelności: podejście rynkowe, podejście kosztowe i podejście dochodowe. Wybór odpowiedniego podejścia zależy od specyfiki danej wierzytelności i dostępnych informacji.

Podejście Rynkowe

Podejście rynkowe polega na wykorzystaniu cen i informacji z rynku dotyczących identycznych lub porównywalnych aktywów, aby oszacować wartość wierzytelności. Przykładowo, technika oparta na podejściu rynkowym to tzw. matrix pricing, stosowana do wyceny papierów dłużnych na podstawie ich relacji do innych cen referencyjnych​1​.

Podejście Kosztowe

Podejście kosztowe zakłada, że wartość wierzytelności nie przekroczy kosztu, jaki poniosłaby strona nabywająca, aby nabyć lub wytworzyć aktywa o porównywalnej użyteczności, po uwzględnieniu obszaroletności. To podejście jest często stosowane do wyceny aktywów, które mogą być łatwo zastąpione, takich jak nieruchomości czy sprzęt​1​.

Podejście Dochodowe

Podejście dochodowe jest zazwyczaj stosowane przy użyciu techniki analizy przepływów pieniężnych zdyskontowanych (DCF). Technika ta polega na szacowaniu przyszłych przepływów pieniężnych związanych z wierzytelnością i dyskontowaniu ich do wartości bieżącej za pomocą odpowiedniego współczynnika dyskonta. W przypadku wierzytelności przepływy pieniężne mogą obejmować przyszłe płatności z tytułu odsetek i spłaty kapitału​1​.

Wycena wierzytelności – czynniki ryzyka

Oprócz wyboru odpowiedniego podejścia do wyceny wierzytelności, ważne jest również uwzględnienie różnych czynników ryzyka. Czynniki te mogą mieć znaczący wpływ na ostateczną wartość wierzytelności, w tym:

Czynniki Związane z Udokumentowaniem Wierzytelności i Stanem Spraw Sądowych

Stan formalny i udokumentowanie wierzytelności ma duże znaczenie. Może obejmować takie kwestie jak:

  • Czy wierzytelność jest niesporna i czy minął termin płatności?
  • Czy istnieje nieprawomocny nakaz zapłaty?
  • Czy sprawa jest w pierwszej czy drugiej instancji i jaki był wynik rozstrzygnięcia I instancji?
  • Czy uzyskano prawomocny wyrok?
  • Czy sprawa jest u komornika?

Wszystkie te czynniki mogą wpływać na prawdopodobieństwo odzyskania wierzytelności i powinny być brane pod uwagę podczas wyceny.

Czynniki Związane z Możliwościami Egzekucyjnymi i Kondycją Finansową Dłużnika

Kondycja finansowa dłużnika i możliwości egzekucyjne są również kluczowymi czynnikami do rozważenia. Obejmują one:

  • Czy wierzytelność jest przedawniona?
  • Czy są braki w dokumentacji źródłowej lub jej brak?
  • Czy siedziba dłużnika jest nieznana lub zlikwidowana?
  • Czy egzekucja komornicza została umorzona?
  • Czy ogłoszono upadłość dłużnika?
  • Czy dłużnik jest zagrożony upadłością lub jest w likwidacji?
  • Czy dłużnik wszczął postępowanie układowe lub zawarł układ?

Również te czynniki mają wpływ na wartość wierzytelności, ponieważ wpływają na prawdopodobieństwo odzyskania należności.

Etapy wyceny wierzytelności

Proces wyceny wierzytelności składa się z sześciu kluczowych etapów, które są niezbędne do dokładnego ustalenia ich wartości. Każdy etap ma swoje istotne znaczenie i przyczynia się do kompleksowego podejścia w procesie wyceny. Poniżej przedstawiam opis poszczególnych etapów:

  • Określenie celu wyceny i zakresu prac – pierwszym krokiem jest jasne zdefiniowanie celu wyceny oraz ustalenie zakresu prac, który obejmie analizowane wierzytelności. To kluczowe, ponieważ cel wyceny może się różnić w zależności od potrzeb i oczekiwań klienta;
  • Ustalenie i kompletowanie danych – kolejnym etapem jest zebranie i uzupełnienie niezbędnych danych do przeprowadzenia wyceny. W tym kroku analizuje się dokumentację finansową, umowy kredytowe, dane dotyczące płatności, terminów i warunków umów wierzytelnościowych;
  • Analiza danych i informacji finansowych – na tym etapie dokonuje się szczegółowej analizy zebranych danych i informacji finansowych. Sprawdza się m.in. historie płatności, ryzyko niewypłacalności dłużnika, stan rachunków, a także ewentualne zabezpieczenia wierzytelności;
  • Ocena ryzyka i szacowanie kosztów finansowania – w tej fazie przeprowadza się ocenę ryzyka związanych z wierzytelnościami oraz szacuje się koszt finansowania. Analizuje się czynniki, takie jak stabilność rynku, ratingi kredytowe, warunki rynkowe i inne czynniki wpływające na ryzyko wierzytelności;
  • Sporządzenie modelu wyceny – kolejnym istotnym krokiem jest sporządzenie modelu wyceny, zgodnie z ustaloną wcześniej metodyką. Wybór odpowiedniej metodyki zależy od charakteru wierzytelności i celu wyceny. Może to obejmować metody dyskontowe, porównawcze, dochodowe lub inne;
  • Prezentacja wyników i raport z wyceny – ostatni etap to prezentacja klientowi wyników wyceny oraz przekazanie mu raportu ze szczegółowymi informacjami. Raport zawiera opis procesu wyceny, zastosowane metodyki, wyniki analizy i wnioski. Jest to ważny dokument, który pozwala klientowi zrozumieć podstawy ustalenia wartości wierzytelności.

Wycena wierzytelności – podsumowanie i wnioski

Wycena wierzytelności to skomplikowany proces, który wymaga nie tylko zrozumienia odpowiednich technik i metod wyceny, ale także umiejętności uwzględniania różnych czynników ryzyka. Proces ten jest kluczowy dla zarządzania ryzykiem finansowym i podejmowania informowanych decyzji biznesowych. Jednak, pomimo jego złożoności, odpowiednio przeprowadzona wycena wierzytelności może dostarczyć cennych informacji, które pomogą w efektywnym zarządzaniu portfelem wierzytelności.

Poprzez przejście przez wskazane wyżej sześć etapów, wycena wierzytelności staje się kompleksowym procesem, który zapewnia klientom klarowne informacje dotyczące wartości ich aktywów. Dokładna i rzetelna wycena jest kluczowa dla podejmowania właściwych decyzji inwestycyjnych, planowania finansowego oraz oceny ryzyka. Przez profesjonalne podejście do każdego etapu procesu wyceny wierzytelności, można zapewnić wiarygodność i dokładność wyników.

Warto także podkreślić, że każda wycena wierzytelności jest unikalna i zależy od indywidualnych okoliczności danego przypadku. Dlatego istotne jest skorzystanie z usług doświadczonych ekspertów, którzy posiadają odpowiednie umiejętności i wiedzę w dziedzinie wyceny wierzytelności.

A jeżeli chcesz zagłębić ten temat i dowiedzieć się więcej na temat wyceny wierzytelności, to zerknij do naszego artykułu o wycenie wierzytelności opóźnionych w spłacie -> TUTAJ.