Wierzyciel, który chce odzyskać swoje wierzytelności, nie powinien być bierny. Aby mógł on aktywnie działać w postępowaniu upadłościowym, powinien wnieść pismo procesowe – zgłoszenie wierzytelności, w określony terminie. Brak zgłoszenia wierzytelności skutkuje brakiem możliwości wierzyciela do brania udziału w postępowaniu. Oznacza to, że nie może on brać udziału w podziale funduszów masy upadłości czy oddać głosu nad układem.

Czym jest zgłoszenie wierzytelności?

Zgłoszenie wierzytelności to czynność, poprzez którą wierzyciel zgłasza swój udział w postępowaniu. Procedura zgłoszenia wierzytelności dotyczy wierzycieli osobistych upadłego.

Wierzyciel osobisty upadłego, który chce uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym, powinien wnieść do syndyka zgłoszenie wierzytelności. Powinien to zrobić w określonym przez syndyka terminie.

Uprawnienie do zgłoszenia wierzytelności przysługuje wierzycielowi także wtedy, gdy jego wierzytelność była zabezpieczona hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym, hipoteką morską lub przez inny wpis w księdze wieczystej lub w rejestrze okrętowym.

Zgłoszenie wierzytelności – co powinno zawierać?

W zgłoszeniu wierzytelności wierzyciel upadłego powinien wskazać:

1. swoje imię i nazwisko albo nazwę oraz numer PESEL lub KRS. Chodzi zatem o  dane umożliwiające jednoznaczną identyfikację wierzyciela. Ponadto, należy wskazać firmę, pod którą działa wierzyciel będący przedsiębiorcą, miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres oraz NIP, jeżeli wierzyciel ma taki numer,

2. określenie wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi oraz wartość wierzytelności niepieniężnej,

3. dowody stwierdzające istnienie wierzytelności,

4. kategorię, do której wierzytelność ma być zaliczona,

5. zabezpieczenia związane z wierzytelnością,

6. w razie zgłoszenia wierzytelności, w stosunku do której upadły nie jest dłużnikiem osobistym, przedmiot zabezpieczenia, z którego wierzytelność podlega zaspokojeniu.

7. stan sprawy, jeżeli co do wierzytelności toczy się postępowanie sądowe, administracyjne, sądowoadministracyjne lub przed sądem polubownym,

8. numer rachunku bankowego wierzyciela (jeżeli go ma).

W jaki sposób zgłosić wierzytelność w postępowaniu upadłościowym?

Zgłoszenie wierzytelności należy złożyć „do rąk syndyka”. Czynności tej dokonuje się na piśmie, składając stosowny dokument w dwóch egzemplarzach. Wierzyciel może także dokonać przedmiotowego zgłoszenia za pośrednictwem Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości.

Których wierzytelności nie trzeba zgłaszać?

Choć, co do zasady, udział wierzyciela w postępowaniu upadłościowym uwarunkowany jest pisemnym zgłoszeniem wierzytelności, to istnieją takie, które są brane pod uwagę z urzędu. Należą do nich wierzytelności:

  • służące wierzycielowi osobistemu upadłego lub wierzycielowi rzeczowemu – wierzytelności zabezpieczone rzeczowo, a więc: hipoteką, hipoteką morską, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub w przypadku wierzycieli osobistych innym wpisem w księdze wieczystej lub rejestrze okrętowym,
  • należności ze stosunku pracy,
  • należności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Zgłoszenie wierzytelności po terminie

Spóźnialscy wierzyciele nie muszą się zbytnio martwić. Ustawodawca dał im możliwość zgłoszenia wierzytelności po terminie. Wiąże się to po prostu z koniecznością uiszczenia dodatkowej opłaty.

O prowadzonym przeciwko dłużnikowi postępowaniu upadłościowym, wierzyciel dowiaduje się najczęściej z zawiadomienia syndyka. Syndyk ma obowiązek wskazać w nim przede wszystkim:

  • termin zgłoszenia wierzytelności albo
  • sposób jego wyliczenia.

Syndyk, w zawiadomieniu musi zamieścić także pouczenie o konieczności poniesienia zryczałtowanych kosztów postępowania upadłościowego, które wierzyciel będzie musiał uiścić w przypadku zgłoszenia wierzytelności z opóźnieniem.

Jakie skutki może mieć zgłoszenie wierzytelności po terminie?

Samo zgłoszenie wierzytelności daje wierzycielowi nie tylko możliwość objęcia jej procedurą upadłościową, ale także przerywa bieg przedawnienia. Choć zgłoszenia wierzytelności może dokonać po terminie, to sytuacja taka może wiązać się z pewnymi, nie do końca pozytywnymi skutkami. Skutki te, to np.:

  • trudności z zaspokojeniem roszczenia wierzyciela,
  • konieczność uiszczenia przez wierzyciela dodatkowych kosztów (z tytułu opóźnienia w zgłoszeniu wierzytelności).

Mocno spóźnialski wierzyciel, musi liczyć się z tym, że w przypadku gdy syndyk złożył już w postępowaniu upadłościowym plan podziału funduszów masy upadłości, to nie będzie miał on już na nie żadnego wpływu. Do tego, jeżeli wierzyciel dokona zgłoszenia wierzytelności dopiero gdy już wszystkie środki z masy upadłości zostaną rozplanowane między wierzycieli przez syndyka, to musi liczyć się z tym, że jego roszczenie nie zostanie zaspokojone.

Do kiedy można zgłaszać spóźnione wierzytelności?

Wierzyciel może dokonać zgłoszenia swojej wierzytelności w zasadzie w każdym momencie prowadzonego postępowania upadłościowego. W przypadku zgłoszenia po terminie, powinien jednak liczyć się z ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami prawnymi. Zgłoszenie złożone po terminie także zostanie zweryfikowane przez syndyka jak gdyby zostało wniesione w ustawowymi terminie. W razie odmowy uznania wierzytelności na liście wierzytelności, wierzyciel będzie miał prawo do złożenia sprzeciwu, a w razie dalszego braku uwzględnienia na liście wierzytelności – zażalenia.