Zgromadzenie wierzycieli w postępowaniu restrukturyzacyjnym

W kontekście postępowania restrukturyzacyjnego, zgromadzenie wierzycieli działa jako zbiorowy organ reprezentujący interesy całego grona wierzycieli. Jego najważniejszą funkcją jest możliwość głosowania nad propozycjami układu. Zgromadzenie wierzycieli powinno się zwoływać zawsze wówczas, gdy konieczne jest podjęcie decyzji mających wpływ na prawa i interesy wszystkich wierzycieli. Czym dokładnie jest zgromadzenie wierzycieli, w jakim celu się je zwołuje oraz kto ma prawo na nim głosować? Wyjaśniamy poniżej.

Zgromadzenie wierzycieli to organ w postępowaniu restrukturyzacyjnym, mający na celu reprezentowanie i ochronę interesów wszystkich wierzycieli. Spotkania tego organu odbywają się podczas oficjalnych posiedzeń sądowych, nad którymi pieczę sprawuje sędzia-komisarz i z których sporządzany jest oficjalny protokół. Można je zorganizować tylko w określonych, jasno zdefiniowanych sytuacjach, zgodnie z komentowaną regulacją prawną. Jest to dokładnie uregulowane w Prawie restrukturyzacyjnym. Zarówno jeśli chodzi o procedury zwoływania zgromadzenia, jak i przebieg posiedzenia oraz dokumentację. W związku z tym ogólne zasady Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące posiedzeń sądowych znajdują zastosowanie w tym kontekście jedynie w sposób uzupełniający i rzadko się je wykorzystuje w praktyce.

Zgodnie z art. 104 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, Zgromadzenie wierzycieli zwołuje sędzia-komisarz w:

Mówiąc prostym językiem, zgromadzenie wierzycieli, na których wierzyciele mogą omówić swoje sprawy, jest możliwe tylko w określonych sytuacjach zapisanych w prawie. Ale to nie znaczy, że wierzyciele nie mogą działać inaczej poza tymi spotkaniami. Słowo „zgromadzenie wierzycieli” można używać na dwa sposoby. Raz jako formalne posiedzenie sądowe, a drugi raz jako grupa wierzycieli działająca w ramach postępowania.

Zasadniczym celem organizowania posiedzeń sądowych jest głosowanie nad różnymi aspektami układu z dłużnikiem. Ale sędzia może też zorganizować takie spotkanie, jeśli uzna to za potrzebne. Albo jeśli wierzyciele przez swoją radę podejmą odpowiednią decyzję. W obu przypadkach sędzia powinien wydać oficjalną decyzję o zorganizowaniu spotkania, i ta decyzja nie może być potem zaskarżona.

Jeżeli sędzia zdecyduje o zorganizowaniu zgromadzenia, dobrze by było, żeby w uzasadnieniu do tej decyzji podał krótkie wyjaśnienie, dlaczego tak zrobił. Oczywiście, wszystko to musi być ściśle związane z trwającą procedurą restrukturyzacyjną. Nie może także naruszać uprawnień innych osób czy instytucji zaangażowanych w postępowanie.

Zasadniczo, prawo do głosowania na zgromadzeniu wierzycieli mają ci, którzy znaleźli się na zatwierdzonym spisie wierzytelności, oraz ci, którzy pojawią się osobiście i pokażą sędziemu-komisarzowi oficjalny dokument potwierdzający ich roszczenie (tytuł egzekucyjny). W tym drugim przypadku sędzia musi dodatkowo sprawdzić, czy przedstawiony dokument jest autentyczny.

Dodatkowo, po wysłuchaniu argumentów dłużnika, sędzia-komisarz może zezwolić na uczestnictwo w zgromadzeniu wierzycielowi, którego roszczenie jest niepewne lub sporne, ale zostało jakoś udokumentowane lub jest prawdopodobne.

Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, sędzia-komisarz określa ilość głosów, jaką taki wierzyciel będzie miał, w zależności od okoliczności. Sędzia formalizuje udział tego wierzyciela w zgromadzeniu przez wydanie oficjalnej, niepodważalnej decyzji, w której także wskazuje, jak będzie liczony głos tego wierzyciela.

Jak wspomnieliśmy powyżej, głównym zadaniem zgromadzenia wierzycieli jest głosowanie nad układem z dłużnikiem. Dlatego formalne spotkanie wierzycieli zwykle odbywa się, gdy są już gotowe propozycje do głosowania. Nie ma sensu organizować takiego spotkania zbyt wcześnie, dopóki nie ma dużej szansy, że układ spotka się z akceptacją. Ale też nie można tego odkładać w nieskończoność, zwłaszcza gdy jasno widać, że nie ma możliwości dogadania się na innych warunkach.

Spotkanie wierzycieli można zorganizować także wtedy, gdy rada wierzycieli podejmie odpowiednią decyzję, lub gdy sędzia uzna, że jest to potrzebne. Zgromadzenie może służyć jako miejsce do omówienia najważniejszych spraw dotyczących restrukturyzacji. To jest bardzo użyteczne, szczególnie gdy pojawiają się jakieś kontrowersje, które najlepiej rozwiązać, dyskutując o nich twarzą w twarz.

Warto jednak pamiętać, że poza głosowaniem nad układem, zgromadzenie wierzycieli nie ma dodatkowych, specjalnych uprawnień. Może wyrazić swoją opinię, na przykład w formie uchwały, ale ta opinia nie będzie miała mocy prawnej. Dlatego zarówno rada wierzycieli, jak i sędzia, powinni ostrożnie decydować o zorganizowaniu zgromadzenia, i robić to tylko wtedy, gdy może to rzeczywiście pomóc w sprawie. W przeciwnym razie może to tylko niepotrzebnie wydłużyć cały proces.