Restrukturyzacja firmy — jakie są jej skutki?

Wizja tego, że biznes, budowany niekiedy latami, mógłby ulec upadłości, z pewnością przeraża nie jednego przedsiębiorcę. To normalne, że podczas prowadzenia własnej firmy, czasami może przyjść mniejszy lub większy kryzys finansowy. Z tych mniejszych łatwo szybko się wykaraskać. Gorzej, wpaść w spiralę zadłużenia, z której nie widzi się wyjścia. Wtedy jeszcze łatwiej o kolejne, nieprzemyślane decyzje, które zamiast pomóc odbić się od przysłowiowego dna, jeszcze mocniej na nie pociągną. W sytuacji kryzysu finansowego firmy, restrukturyzacja wyłania się jako ostatnia deska ratunku, oferując możliwość odbudowy i zapobiegania katastrofie gospodarczej. To proces pełen wyzwań, lecz niosący ze sobą szereg korzyści, które mogą odmienić los zagrożonego przedsiębiorstwa. W tym artykule przyjrzymy się, czym dokładnie jest restrukturyzacja, jakie rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych są dostępne dla przedsiębiorców oraz przede wszystkim — jakie są skutki restrukturyzacji.

Restrukturyzacja firmy to proces przekształcania struktury organizacyjnej lub finansowej przedsiębiorstwa w celu poprawy jego efektywności, rentowności i zdolności do obsługi zadłużenia. Jest to procedura skierowana nie tylko do firm niewypłacalnych, ale również do tych, które stoją w obliczu ryzyka upadłości w przyszłości. Ważne jest, aby nie zwlekać z decyzją o restrukturyzacji do momentu, gdy sytuacja finansowa firmy stanie się krytyczna. Bardzo często, to właśnie wczesne podjęcie działań restrukturyzacyjnych zwiększa szansę na odzyskanie płynności finansowej i uniknięcie upadłości.

Dla przedsiębiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej dostępne są różne rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych, które oferują szansę na ocalenie firmy. Wyróżniamy cztery główne typy:

Każde z tych postępowań ma swoją specyfikę i wymaga indywidualnego podejścia. Bez wątpienia jednak wszystkie mają wspólny cel — ochronę przedsiębiorstwa przed upadłością i przywrócenie mu zdolności do kontynuowania działalności na rynku.

Restrukturyzacja stanowi kluczowe narzędzie dla przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej, dając im szansę na uniknięcie ogłoszenia upadłości. Poprzez właściwie przeprowadzony proces restrukturyzacyjny, firma może uzyskać znaczące korzyści, które mają bezpośredni wpływ na jej dalsze funkcjonowanie i stabilność finansową. 

Jednym z głównych efektów restrukturyzacji jest zawieszenie wszelkich postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających, co chroni majątek przedsiębiorstwa przed zajęciem przez wierzycieli. Dodatkowo zakaz wszczynania nowych postępowań egzekucyjnych i uchylenie już dokonanych zajęć komorniczych zabezpieczają przedsiębiorcę przed dalszymi stratami. 

Restrukturyzacja umożliwia również renegocjację warunków spłaty zobowiązań, co może przełożyć się na redukcję kapitału długu, zmniejszenie rat, umorzenie odsetek, czy wprowadzenie karencji w spłacie zobowiązań. Ważnym aspektem jest także zakaz wypowiadania kluczowych dla działalności umów, takich jak najem czy dzierżawa. W konsekwencji restrukturyzacja przynosi przedsiębiorstwu szansę na stabilizację finansową i umożliwia kontynuację działalności, zabezpieczając jednocześnie interesy wierzycieli.

Proces zatwierdzania układu oferuje dłużnikom skuteczną ochronę przed działaniami komorniczymi, zapewniając im kompleksową ochronę prawną identyczną do tej, która obowiązuje w postępowaniu sanacyjnym. Kluczowym aspektem tej ochrony jest zawieszenie wszelkich bieżących i zakaz inicjowania nowych postępowań egzekucyjnych przeciwko majątkowi dłużnika od momentu oficjalnego ogłoszenia tzw. ustalonego dnia układowego. 

Wymaga to działania przez wykwalifikowanego doradcę restrukturyzacyjnego, który przejmuje nadzór nad układem po zawarciu odpowiedniej umowy z dłużnikiem i przygotowaniu niezbędnych dokumentów, w tym spisu wierzytelności. Taka ochrona jest aktywowana poprzez wpis do Krajowego Rejestru Zadłużonych i obejmuje zakaz wszczynania nowych procedur egzekucyjnych oraz zakaz wykonywania postanowień o zabezpieczeniu roszczeń. 

W praktyce egzekucja lub zabezpieczenie roszczeń wobec dłużnika staje się niedozwolone, co wymusza na organach egzekucyjnych odmowę wszczęcia lub umorzenie już rozpoczętych procedur egzekucyjnych. Naruszenie tych zasad przez komornika może skutkować złożeniem skargi przez dłużnika i żądaniem anulowania działań komorniczych oraz umorzenia postępowania egzekucyjnego, co stanowi ostateczną ochronę dłużnika w procesie restrukturyzacji.

Restrukturyzacja, choć często jest niezbędna do adaptacji przedsiębiorstwa do zmieniających się warunków rynkowych, może mieć również negatywne skutki zarówno dla samego przedsiębiorstwa, jego pracowników, jak i dla całej gospodarki. Pomimo więc, że jest ona procesem mającym na celu pomoc przedsiębiorstwom w trudnej sytuacji finansowej, może przynieść szereg negatywnych skutków zarówno dla dłużnika, jak i dla jego otoczenia biznesowego.

Negatywnym skutkiem restrukturyzacji może być na przykład utrata kontroli nad zarządzaniem swoim przedsiębiorstwem. W przypadku postępowania sanacyjnego, zarządzanie firmą może zostać przekazane zarządcy, co może prowadzić do decyzji niezgodnych z wizją właściciela przedsiębiorstwa.

Oprócz tego proces restrukturyzacyjny może negatywnie wpłynąć na wizerunek przedsiębiorstwa na rynku. Informacja o restrukturyzacji może być interpretowana przez kontrahentów i klientów jako znak problemów finansowych firmy, co może zmniejszyć ich zaufanie.

Nie warto także zapominać, że negocjacje z wierzycielami, które często prowadzone są podczas restrukturyzacji, mogą  prowadzić do napięć i pogorszenia relacji, szczególnie jeśli wierzyciele poczują się pokrzywdzeni warunkami układu.

Do tego dochodzą — koszty restrukturyzacji, ograniczenia w działalności, w związku np. z wprowadzeniem nadzoru sądowego, czy niepewność pracowników (obawa przed zwolnieniem) związana z restrukturyzacją.

Restrukturyzacja jest procesem złożonym i wymaga starannego rozważenia wszystkich za i przeciw, aby zminimalizować negatywne skutki i maksymalnie wykorzystać szanse na poprawę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.