Upadłość konsumencka jest procesem prawnym, który może pomóc osobom borykającym się z trudnościami finansowymi. Jednak jest to decyzja, którą trzeba dokładnie przemyśleć. Przed podjęciem decyzji o złożeniu wniosku o upadłość konsumencką, warto wziąć pod uwagę wiele czynników. Między innymi – swoją sytuację finansową, ilość i wysokość długów oraz koszty związane z procesem. W tym artykule przyjrzymy się, kiedy upadłość konsumencka ma sens i kto może z niej skorzystać.

Czym jest upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka, bardzo często nazywana potocznie również „bankructwem” to postępowanie sądowe, które jest uruchamiane w przypadku, gdy dłużnik jest niewypłacalny i nie jest w stanie spłacić swoich długów. W ramach tego postępowania wszyscy wierzyciele dłużnika zgłaszają swoje roszczenia i są one rozpatrywane wspólnie przez sąd. Celem upadłości konsumenckiej jest zaspokojenie wierzycieli w sposób uczciwy i sprawiedliwy, w jak największym stopniu zgodnie z ustalonymi procedurami prawnymi. Innym celem, o którym chyba rzadziej się mówi – jest prowadzenie postępowania w taki sposób, aby dotychczasowe przedsiębiorstwo dłużnika zostało zachowane. Oczywiście o ile racjonalne względy na to pozwolą. Dokładnie, o tym jak przebiega upadłość konsumencka, pisaliśmy TUTAJ.

Dla kogo?

Upadłość konsumencką mogą ogłosić osoby fizyczne nieprowadzące działalność gospodarczej. Wiele osób zastanawia się jednak, jak to wygląda w przypadku przedsiębiorców, którzy prowadzą własną działalność gospodarczą. Czy są pozbawieni prawa do ogłoszenia upadłości konsumenckiej? Zasadniczo nie. Jeśli przedsiębiorca zakończy działalność firmy i przestanie prowadzić działalność gospodarczą, może ogłosić upadłość konsumencką. W takim przypadku przedsiębiorca będzie traktowany jako konsument i będzie mógł złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Po zakończeniu postępowania sądowego dłużnik zostanie uwolniony od zobowiązań związanych z prowadzeniem firmy, jak również od prywatnych długów.


Z kolei podmiotami, które nie mogą ogłosić upadłości, są w szczególności osoby prawne, czyli:

  • Skarb Państwa;
  • Jednostki samorządu terytorialnego;
  • Publiczne samodzielne zakłady opieki zdrowotnej;
  • Instytucje i osoby prawne utworzone w drodze ustawy, chyba że ustawa ta stanowi inaczej, oraz utworzone w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą;
  • Osoby fizyczne prowadzące gospodarstwo rolne, które nie prowadzą innej działalności gospodarczej lub zawodowej;
  • Uczelnie;
  • Fundusze inwestycyjne.

Podstawy ogłoszenia upadłości konsumenckiej

Upadłość konsumencką może ogłosić dłużnik, który stał się niewypłacalny. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (art. 11 ust. 1 Ustawy – Prawo upadłościowe). Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące (art. 11 ust. 1a Ustawy – Prawo upadłościowe).
W kontekście pojęcia niewypłacalności warto sięgnąć do orzecznictwa, które definiuje ten stan w następujący sposób:

  • „Dłużnik jest niewypłacalny, gdy cały jego majątek nie wystarcza na pokrycie długów. Niewypłacalność musi mieć charakter rzeczywisty, musi istnieć realnie. O stanie niewypłacalności można także powiedzieć, że jest to taki stan majątkowy dłużnika, w którym egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzyciela” (wyrok SA w Szczecinie z 21.08.2014 r., sygn. akt: I ACa 60/13);
  • „O niewypłacalności dłużnika w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. decyduje nie tyle rachunkowy bilans składników majątku dłużnika, co faktyczna możliwość zaspokojenia przez wierzyciela całej wierzytelności” (wyrok SA w Warszawie z 8.10.2014 r., sygn. akt: VI ACa 1940/13);
  • „Stan niewypłacalności zachodzi także wówczas, gdy wierzyciel może wprawdzie wyegzekwować swoją wierzytelność, ale z dodatkowym znacznym nakładem kosztów, czasu i ryzyka. Pokrzywdzenie wierzycieli następuje także w takim przypadku, gdy dłużnik spełnia część swoich zobowiązań, ale z nieuzasadnionym uprzywilejowaniem jednego lub niektórych z wierzycieli” (wyrok SA w Warszawie z 26.11.2014 r., sygn. akt: VI ACa 202/14).

Upadłość konsumencka – jakie korzyści dla dłużnika?

Korzyści, jakie wynikają z upadłości konsumenckiej, zależą od indywidualnej sytuacji finansowej dłużnika. Jednak ogólnie można wskazać kilka najważniejszych, jakie co do zasady są wspólne dla wszystkich postępowań:

  • Ochrona przed wierzycielami – upadłość konsumencka może zapewnić ochronę przed natychmiastowymi wezwaniami do spłaty, windykacją i innymi działaniami ze strony wierzycieli;
  • Rozwiązanie problemu zadłużenia – upadłość konsumencka może być szansą na rozwiązanie problemu zadłużenia, zwłaszcza gdy dłużnik nie ma możliwości spłaty swoich długów w inny sposób;
  • Oszczędność czasu i kosztów – upadłość konsumencka może skrócić czas spłaty długów i zmniejszyć koszty związane z egzekucją. Jest to niewątpliwie korzystne dla dłużnika;
  • Świeży start finansowy – po zakończeniu postępowania upadłościowego dłużnik może rozpocząć od nowa, swoją sytuację finansową budować od zera.

Warto jednak pamiętać, że upadłość konsumencka nie jest rozwiązaniem dla każdej sytuacji finansowej. Korzyści wynikające z tego postępowania zależą od indywidualnych okoliczności każdego przypadku. Dlatego też przed podjęciem decyzji o złożeniu wniosku o upadłość konsumencką należy skonsultować się z doświadczonym prawnikiem lub doradcą finansowym.

Kiedy ogłoszenie upadłości konsumenckiej ma sens?

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej to poważna decyzja, którą należy dobrze przemyśleć. Ogłoszenie upadłości może mieć sens w przypadku, gdy dłużnik znajduje się w sytuacji, w której nie jest w stanie spłacić swoich długów i nie ma szans na samodzielne wyjście z trudnej sytuacji finansowej.
Warto rozważyć ogłoszenie upadłości konsumenckiej w następujących sytuacjach:

  • Brak możliwości spłaty długów – w przypadku, gdy dłużnik nie jest w stanie spłacić swoich długów w sposób samodzielny, ogłoszenie upadłości konsumenckiej może być jedyną szansą na uregulowanie zobowiązań;
  • Zagrożenie egzekucją – jeśli dłużnik jest zagrożony egzekucją, na przykład przez wierzycieli, którzy prowadzą już działania windykacyjne, ogłoszenie upadłości konsumenckiej może pomóc w zablokowaniu działań egzekucyjnych;
  • Długoterminowe rozwiązanie – ogłoszenie upadłości konsumenckiej może zapewnić dłużnikowi długoterminowe rozwiązanie problemu zadłużenia, pozwalając na uregulowanie swoich długów w sposób uporządkowany i skuteczny.

Warto jednak pamiętać, że każda sytuacja finansowa jest inna. Dlatego decyzję o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej należy dokładnie przemyśleć i jej podjęcie poprzedzić konsultacją z prawnikiem lub doradcą restrukturyzacyjnym.