W dzisiejszym świecie gospodarki rynkowej każdy podmiot gospodarczy może napotkać na trudności finansowe, które mogą doprowadzić do konieczności ogłoszenia upadłości. Postępowanie upadłościowe, chociaż często kojarzone negatywnie, jest procesem, którego celem jest uporządkowanie sytuacji finansowej dłużnika, aby możliwie jak najbardziej zaspokoić roszczenia wierzycieli. W tym wpisie skupimy się na kluczowych aspektach tego jak powinno wyglądać zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym i wyjaśnimy, jak wierzyciele mogą skutecznie dochodzić swoich praw.

Znaczenie zgłoszenia wierzytelności

Po ogłoszeniu upadłości dłużnika jednym z pierwszych kroków, jakie powinien podjąć wierzyciel, jest zgłoszenie swojej wierzytelności syndykowi. Zgłoszenie to jest niezbędne, aby wierzyciel mógł uczestniczyć w postępowaniu i liczyć na odzyskanie, choć części swoich należności. Od 1 grudnia 2021 r. zgłaszanie wierzytelności odbywa się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ).

Czym jest KRZ?

Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ) to oficjalny rejestr utworzony na mocy specjalnej ustawy z 6 grudnia 2018 roku, który zastąpił wcześniejszy Rejestr Dłużników Niewypłacalnych oraz Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości. Jego powstanie wynikało z potrzeby wdrożenia przepisów unijnego Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 z 20 maja 2015 roku, które nakłada na państwa członkowskie obowiązek prowadzenia rejestru publikującego informacje o postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych. KRZ jednak idzie o krok dalej, oferując szerszy zakres informacji niż tylko te dotyczące upadłości i restrukturyzacji, włączając także dane z wcześniejszego Rejestru Dłużników Niewypłacalnych. Rejestr ten jest jawny i dostępny bezpłatnie, co oznacza, że każdy ma prawo zapoznać się z danymi zawartymi w KRZ oraz z informacjami zamieszczonymi w obwieszczeniach.

Więcej na jego temat pisaliśmy TUTAJ.

Kilka informacji o KRZ

Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ) to ważne narzędzie dla wierzycieli, umożliwiające dostęp do różnorodnych informacji dotyczących postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. KRZ oferuje cztery portale:

Publiczny (dostęp do obwieszczeń i informacji o postępowaniach bez konieczności logowania),
Użytkownika Zarejestrowanego (możliwość składania wniosków i przeglądania akt po zalogowaniu),
dla Organów Administracji Publicznej oraz
dla Użytkowników Branżowych (dla syndyków i zarządców).

Jak wspomnieliśmy powyżej, od 1 grudnia 2021 r., wnioski w postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych składa się wyłącznie przez KRZ (z pewnymi wyjątkami, które wskazujemy w dalszej części artykułu). W publicznej części KRZ można znaleźć informacje o osobach i podmiotach objętych postępowaniami upadłościowymi, restrukturyzacyjnymi, zakazem działalności gospodarczej, a także o egzekucjach komorniczych. Postępowania zainicjowane przed 1 grudnia 2021 r. prowadzi się według starych zasad i nie włącza się ich do tego systemu. KRZ jest więc kluczowym narzędziem dla wierzycieli, zapewniającym dostęp do istotnych informacji i ułatwiającym procesy upadłościowe i restrukturyzacyjne.

Zgłoszenie wierzytelności — termin i forma

Termin zgłoszenia wierzytelności jest określony w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości i wynosi zazwyczaj 30 dni od obwieszczenia o upadłości w KRZ. Zgłoszenie wierzytelności jest czynnością bezpłatną, a jego dokonanie po wyznaczonym terminie może skutkować koniecznością uiszczenia zryczałtowanej opłaty.

Zgłoszenie wierzytelności w KRZ — co powinno zawierać?

Przy zgłaszaniu wierzytelności osobistej konieczne jest podanie imienia i nazwiska wierzyciela lub nazwy firmy, a także numeru PESEL lub KRS. Jeśli te dane nie są dostępne, trzeba podać inne informacje umożliwiające jednoznaczną identyfikację wierzyciela. W przypadku przedsiębiorców należy dodatkowo podać nazwę firmy, miejsce zamieszkania lub siedzibę, adres i NIP, jeśli posiadają. Następnie trzeba szczegółowo opisać wierzytelność, w tym jej przyczynę, kwotę, odsetki oraz dowody potwierdzające jej istnienie. W zgłoszeniu należy również określić kategorię wierzytelności, ewentualne zabezpieczenia, status prawny, jeśli sprawa jest przedmiotem postępowania sądowego, administracyjnego, sądowoadministracyjnego lub arbitrażowego, a także podać numer konta bankowego wierzyciela, na który syndyk może przekazać środki w przypadku uwzględnienia wierzytelności w planie podziału masy upadłościowej.

Konsekwencje braku lub spóźnionego zgłoszenia

Jeśli wierzyciel zgłosi swoje wierzytelności po wyznaczonym terminie, działania podjęte już w ramach postępowania upadłościowego mają wówczas skutki prawne również dla niego. Późne zgłoszenie nie wpłynie na wcześniej przygotowane plany podziału majątku, a wierzyciel będzie brany pod uwagę tylko w tych planach, które zostaną sporządzone po jego zgłoszeniu. W związku z tym może się zdarzyć, że wierzyciel, który zgłosił się z opóźnieniem i zapłacił ustaloną opłatę, nie zostanie uwzględniony w planie podziału majątku opracowanym przez syndyka po sprzedaży majątku upadłego. Oznacza to, że taki wierzyciel nie będzie miał prawa do otrzymania równowartości wypłat, jakie otrzymali inni wierzyciele w ramach już przeprowadzonych podziałów. Będzie mógł liczyć jedynie na proporcjonalną część z majątku, którego jeszcze nie rozdzielono. Z tego wynika, jak ważne jest nie tylko prawidłowe zgłaszanie wierzytelności, ale także robienie tego w odpowiednim terminie.

Zgłoszenie wierzytelności z pominięciem KRZ — czy to możliwe?

Nie każdy wierzyciel musi zgłaszać swoje wierzytelności przez system komputerowy KRZ. Przepisy przewidują kilka wyjątków, w których zgłoszenie można zrobić inaczej, na przykład przez osoby, które nie korzystają z cyfrowych technologii. Do tej grupy zaliczają się wierzyciele z prawami do: wynagrodzeń z pracy (poza kierownictwem), alimentów, rent z tytułu wypadków lub chorób zawodowych, oraz rent z zamiany prawa dożywocia na rentę dożywotnią. Pewną grupę wierzycieli obowiązkowo wpisuje się na listę wierzytelności. Niezależnie od tego, czy zgłosili swoje wierzytelności cyfrowo, papierowo, czy wcale. Dotyczy to głównie tych, których wierzytelności są zabezpieczone hipoteką lub innym zastawem, wierzytelności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, wierzytelności z listy po uchyleniu układu, i wierzytelności pracowniczych. Wierzyciele mają prawo do zgłaszania swoich wierzytelności syndykowi, używając odpowiedniego formularza w KRZ.

Podsumowanie

Zgłaszanie wierzytelności w nowym systemie wymaga od wierzycieli przestrzegania określonych kroków. Należy zebrać niezbędne informacje, w tym kwotę wierzytelności, dane dłużnika oraz dokumenty potwierdzające istnienie wierzytelności. Ważne jest też przestrzeganie ustawowych terminów zgłoszenia wierzytelności, gdyż ich nieprzestrzeganie może skutkować utratą prawa do głosowania na zgromadzeniu wierzycieli lub nawet utratą prawa do zaspokojenia z masy upadłości.

Korzystanie z usług doradcy restrukturyzacyjnego może być kluczowe dla wierzycieli, szczególnie w świetle nowych przepisów. Profesjonalna pomoc doradcy pozwala na skuteczne nawigowanie przez proces zgłaszania wierzytelności, minimalizację ryzyka błędów, a także optymalizację szans na zaspokojenie roszczeń. Warto zatem rozważyć współpracę z doświadczonym specjalistą, który pomoże w skutecznym zarządzaniu wierzytelnościami w procesie upadłościowym.

Jeżeli masz pytania dotyczące zgłoszenia wierzytelności za pośrednictwem portalu teleinformatycznego KRZ — zapraszam do kontaktu.