Tak jak pisałem w ostatnim wpisie na moim blogu na temat kategorii wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, w postępowaniu upadłościowym dąży się do jak największego zaspokojenia roszczeń wierzycieli. Jednak niestety majątek dłużnika nie zawsze pozwala na pełne zaspokojenie wszystkich roszczeń. Dlatego też niekiedy ustalany jest plan spłaty wierzycieli, zgodnie z którym zaspokajane są roszczenia poszczególnych wierzycieli.

Plan spłaty wierzycieli — czym jest?

Jest to, jak sama nazwa wskazuje pewien ustalony z góry harmonogram, który po uwzględnieniu przez sąd będzie stanowił o kolejności, w jakiej będą zaspokajani poszczególni wierzyciele w postępowaniu upadłościowym. Plan spłaty jest ustalany przez sąd, ale na podstawie projektu złożonego przez syndyka. Co więcej, choć oczywiście zdanie upadłego bądź wierzycieli może być brane pod uwagę, żaden przepis tego nie nakazuje.

Kwestie techniczne przedłożenia planu

Syndyk składa sądowi projekt planu spłaty wierzycieli po upływie terminu do zgłaszania wierzytelności i zakończeniu likwidacji majątku. Do projektu planu spłaty dołączane jest uzasadnienie, w którym przedstawiane są argumenty na poparcie jego racjonalności i możliwości wykonania przez upadłego.

Jeśli w toku fazy likwidacyjnej syndyk stwierdzi, że są podstawy do odmowy ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań, powinien poinformować o tym sąd. Powinien to zrobić także w sytuacji, gdy w toku sprawy stwierdzi, że są podstawy do umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Syndyk może dojść do takiego przekonania, jeśli stwierdzi, że osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat.

Do projektu planu spłaty bądź informacji składanej sądowi, syndyk zobowiązany jest załączyć dowody doręczenia dokumentu upadłemu i wierzycielom. W zawiadomieniu tym syndyk powinien pouczyć adresatów także o możliwości przeprowadzenia rozprawy poprzedzającej wydanie postanowienia w przedmiocie ustalenia planu spłaty lub umorzenia zobowiązań.

Wraz z zawiadomieniem, syndyk wzywa także upadłego i wierzycieli do złożenia w terminie 14 dni własnego stanowiska w sprawie, które następnie także podlega przekazaniu do sądu.

Co należy dołączyć do planu spłaty wierzycieli?

Podsumowując, do projektu planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem syndyk załącza:

  • dowody doręczenia upadłemu oraz wierzycielom projektu planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem;
  • stanowiska upadłego oraz wierzycieli albo informację, że upadły lub wierzyciele nie złożyli stanowiska wraz z podaniem przyczyny jego niezłożenia.

W jakim celu przygotowuje się plan spłaty wierzycieli?

Ustalenie takiego planu ma za zadanie uporządkować kwestie związane z zaspokojeniem roszczeń wierzycieli. Przede wszystkim chodzi o to, aby zostali oni zaspokojeni w jak największym stopniu, ale bez uszczerbku dla dłużnika.

W postanowieniu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli sąd:

  • Wymienia wierzycieli uczestniczących w planie spłaty;
  • Dokonuje podziału funduszy masy upadłości pomiędzy wierzycieli uczestniczących w planie spłaty, jeżeli w postępowaniu zgromadzono fundusze masy upadłości;
  • Ustala, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa;
  • Określa, w jakim zakresie i okresie, nie dłuższym niż trzydzieści sześć miesięcy, upadły jest obowiązany spłacać zobowiązania, które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami części pierwszej zostałyby uznane na liście wierzytelności, oraz jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli.

Kiedy sąd odmówi ustalenia planu spłaty wierzycieli?

Sąd prowadzący daną sprawę może odmówić jego ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli zajdą ku temu odpowiednie przesłanki. Art. 49114a Prawa upadłościowego stanowi, że postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli jest wydawany, jeżeli:

  • Upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań;
  • W okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań.

Celowość działania dłużnika powinna być w tym kontekście utożsamiana z winą umyślną w zamiarze bezpośrednim, a więc z sytuacją, w której niewypłacalność lub jej pogłębienie jest zasadniczą pobudką działania dłużnika. W konsekwencji nie jest wystarczającą podstawą dla odmowy ustalenia planu spłaty świadomość dłużnika w tym zakresie, o ile tylko istniały inne motywy jego działania.